Fritak for dokumentavgift

Ektefellar, jf. stortingsvedtaket § 2 e

Tinglysing av skøyte som overfører eigedom mellom ektefellar under ekteskapet, er friteken for dokumentavgift. Dette gjeld alle eigedomar, både eigedomar i felleseige og i særeige.

Ektefellar ved dødsfall, jf. dokumentavgiftslova § 8

Tinglysing av skøyte som overfører eigedom til den attlevande ektefellen ved den andre ektefellens død, er friteken for dokumentavgift. Det betyr at ein attlevande ektefelle som blir einig med dei andre arvingane om å overta eigedomen den avdøde har grunnboksheimel til, ikkje treng å betale dokumentavgift ved tinglysing av skøyte. Fritaket gjeld alle faste eigedomar, både felleseige og særeige.

Separasjon eller skilsmisse, jf. dokumentavgiftslova § 8

Ved separasjon eller skilsmisse er det fritak for overføring av eigedom i samband med skifte av felleseige, men ikkje for overføring av eigedom i særeige.

Samlivsbrot mellom sambuarar, jf. dokumentavgiftslova § 8 andre ledd

Ved samlivsbrot er det fritak for dokumentavgift ved overføring av felles bustad dersom visse vilkår er oppfylt. Fritidseigedomar blir ikkje omfatta av fritaket. 

Vilkåra er at sambuarane har hatt felles folkeregistrert adresse i minst to år, eller ventar, har eller har hatt felles barn.

Dersom grunnen til samlivsbrotet er at den eine sambuaren døyr, er det tilstrekkeleg med felles folkeregistrert adresse på dødsfallstidspunktet. Les meir om dokumentavgift ved samlivsbrot.

Ikkje fritak dersom det ikkje er samlivsbrot

Fritaksgrunnen gjeld kun samlivsbrot. Dersom dei overfører eigedom mens dei er sambuarar, må det betalast dokumentavgift.

Arv etter lova, jf. stortingsvedtaket § 2 f

Ved overføring av fast eigedom i samband med eit dødsfall, blir det ikkje dokumentavgift når eigedomen blir overførd til lovbestemte arvingar. Dette gjeld også ved utdeling frå uskifta bu.

Forskot på arv blir ikkje rekna som arv etter lova, og gir ikkje fritak. Arv som følgjer av avkall eller avslag på arv blir ikkje rekna som arv etter lova og gir ikkje fritak.

Testamentsarv som overstig arveparten etter lova gir heller ikkje fritak, med mindre testamentsarvingen overfører eigedomen vidare same dag. Les meir dokumentavgift for testamentsarvingar.

Arv frå uskifta bu, jf. stortingsvedtaket § 2 f

Ein attlevande ektefelle eller sambuar som sit i uskifte kan overføre ein eigedom til ein av førstavdøde sine arvingar. Mottakaren kan krevje dokumentavgiftsfritak for den arveparten som han har krav på etter førstavdøde. I slike tilfelle er det viktig å halde den attlevande ektefellen sin part av felleseiget utanfor. Ektefellen også er arving til ein part av eigedomen.

Sjå eksempel på korleis fritak for farsarv og morsarv vert utrekna.

Testamentsarv som blir overskøytt vidare, jf. stortingsvedtaket § 2 j

Dei som er tilgodesette med ein fast eigedom i eit testament, må i utgangspunktet betale full dokumentavgift.

Ein testamentsarving kan selje eigedomen eller gi den vidare til nokon andre. Heimelserklæring og skøyte må sendast inn saman. Dei blir tinglyste same dag, då blir det berre utrekna dokumentavgift ein gong. Les meir om dokumentavgift ved arv.

Innløysing av festetomt, jf. dokumentavgiftslova § 7 fjerde ledd.

Ved innløysing av festetomter, kan partane enten avtale ein innløysingspris, eller innløyse tomta til den prisen som følgjer av tomtefestelova. Hvis prisen er fastsett etter tomtefestelova § 37, kan denne summen skrivast som avgiftsgrunnlag for dokumentavgift i skøytet.

Partane kan avtale ein annan innløysingssum, eller festaren kan overta tomta vederlagsfritt. Du må då følgje hovudregelen og betale full dokumentavgift av tomtas salsverdi. Les meir om innløysing og sletting av festerett.

Festerett på ubygd tomt og andre rettar

Overføring av reine bruksrettar, til dømes leigerett eller festerett til ubygd eigedom, utløyser ikkje dokumentavgift. Du betaler berre dokumentavgift ved overskøyting av bygningar eller grunn når du blir eigar av desse.

Les meir om tinglysing av festekontrakt.

Bruksrettar fell utanfor hovudregelen i Stortinget sitt vedtak om dokumentavgift § 1.

Burettslagsandelar

Burettslagsandelar kan fritt omsetjast utan dokumentavgift. Dette gjeld alle overføringar og endringar i eigarforhold til burettslagsandelar. Grunnen til dette er at burettslagsandelar ikkje vert rekna for å vere fast eigedom. Overføringane fell dermed utanfor hovudregelen i Stortinget sitt vedtak om dokumentavgift § 1. Les meir om overføring av burettslagsandelar.

Oppløysing av burettslag eller bustadaksjeselskap, jf. stortingsvedtaket § 1 andre ledd

Du betaler 1000 kroner i dokumentavgift for kvar overføring ved oppløysing av burettslag eller bustadaksjeselskap. Dette gjeld kun fyrste overføring av kvar bustad. Les meir om dette i rundskriv for Tinglysingen, kapittel 2.2 problemstilling nr. 2.

Fusjon, fisjon og omorganisering, jf. stortingsvedtaket § 2 k

Det blir ikkje berekna dokumentavgift ved overføring av fast eigedom ved omorganisering som kan gjennomførast med skattemessig kontinuitet i skatteloven §§ 11-2 til 11-5, § 11-11 og § 11-20 med tilhøyrande forskrifter.

Den endelege omorganiseringa og tinglysinga av grunnboksheimelen til den faste eigedomen, må ha funne stad etter 1. januar 2016. Kva krav Kartverket stiller til dokumentasjon, er nærare regulert i forskrift om dokumentavgift § 2-4. Ta kontakt med skatteetaten for spørsmål om skattereglane. Les meir om fusjon, fisjon og annan omorganisering.

Første overføring av ein sjølvstendig og heilt ny bygning som ikkje er tatt i bruk, jf. stortingsvedtaket § 3

Ved første overføring av ein nyoppførd bygning som ikkje er tatt i bruk, blir det berre betalt dokumentavgift av tomteverdien, ikkje bygningen. Bygningen må vere nyoppførd. Ombygging og påbygg blir ikkje godtatt.

Dersom ein bygning er oppførd på festa tomt, skal det ved første overføring ikkje betalast dokumentavgift. Grunnen til det er at i eit festeforhold vil du eige bygget og leiger tomta.

Les meir om vilkår og spesielle reglar for bruk i inntil tre år i kapittel 4.13 i avgiftsrundskrivet frå Skattedirektoratet.

Bygg under arbeid, jf. stortingsvedtaket § 3

Ved overføring av ein bygning som er under oppføring, skal du berre betale dokumentavgift av tomteverdien. Dette gjeld utan avgrensingar om kor mange overføringar som vert gjort i perioden bygningen er under arbeid.

Oppløysing av sameige, jf. stortingsvedtaket § 2 d

Ved oppløysing av sameige kan du få fritak for dokumentavgift om du får like mykje i sameige som du eigde før det vart oppløyst.

Dersom overskøytinga medfører verdiforskyving mellom sameigarane, skal det betalast dokumentavgift for den overskytande delen som ein sameigar får.

Skøyter for overføring av sameigepartane må sendast inn samla, og så fort som mogeleg etter at delinga av eigedomen er tinglyst. Les meir om dokumentavgift ved oppløysing av sameige.

Gåve til allmennyttige formål, jf. stortingsvedtaket § 2 a

Det skal ikkje betalast dokumentavgift for gåve til det offentlege, stiftelsar og legat med allmennyttige formål, eller til foreiningar med allmennyttige formål som har styre her i landet. Dette gjeld både gåver som blir overførde med skøyte og gåver som er bestemt i testament.

Kartverket gjer ei konkret vurdering i kvar enkelt sak om det er fritak for dokumentavgift etter denne føresegna. Dei som meiner at dei fell inn under dette dokumentavgiftsfritaket, bør i eit følgjebrev gi ei kort framstilling for kvifor dei meiner fritaket skal gjelde i saka. Les meir om kva kriterium som blir lagt til grunn i kapittel 4.1 i avgiftsrundskrivet frå Skattedirektoratet.

Overføring av eigedom på Svalbard utløyser ikkje dokumentavgift. Det følgjer av Svalbardlova § 2.

Sidan dokumuntavgiftlova ikkje står spesielt nemnt i svalbardlova, gjeld den ikkje på Svalbard.